Czym są skoki rozwojowe u dziecka, kiedy występują i jak je rozpoznać? Temat jest dość kontrowersyjny, ale bardzo ciekawy i zdecydowanie warto się z nim zapoznać – łatwiej będzie zrozumieć Ci niektóre nagłe zmiany w zachowaniu Twojego maluszka!

Co to są skoki rozwojowe dziecka

Małe dziecko cały czas zaskakuje nowymi umiejętnościami! Nagle potrafi zrobić coś, co poprzedniego dnia było dla niego nieosiągalne! Często jest tak, że jednego dnia nie dzieje się nic, innego, masz wrażenie, że maluszek stoi w miejscu w rozwoju lub nawet się cofa, a jeszcze innego dostrzegasz u niego duży progres w jakiejś umiejętności! Zjawisko to określane jest jako skoki rozwojowe noworodka i niemowlaka.

Choć nie jest to termin naukowy i poparty licznymi badaniami, to jednak ma odzwierciedlenie w rzeczywistości. Termin ten świetnie opisało małżeństwo Franciscus Xavierus Plooij i Hetty van de Rijt - wyróżnili oni 10 skoków rozwojowych u dziecka.

Jak rozpoznać i ile trwa skok rozwojowy?

Czy skoki rozwojowe mają objawy?

Tak, dlatego warto bacznie obserwować dziecko! Przed zdobyciem jakiejś nowej umiejętności, maluch może być bardzo niespokojny, rozdrażniony i płaczliwy. Szuka ciągłego kontaktu z matką, wybudza się w nocy i ma zauważalnie zły humor. Czas ten nazwany został „okresem regresji”.

Jak możesz wspierać swoje dziecko w tym okresie? Najważniejsze jest wsparcie emocjonalne – przytulaj, dotykaj, baw się z dzieckiem i poświęcaj mu sporo uwagi. Jeśli maluch wybudza się w nocy, jest bardzo ruchliwy i nie może spokojnie zasnąć, wypróbuj śpiworek do spania, który zapewni mu przyjemne otulenie, ciepło i da poczucie bezpieczeństwa.

Możesz też zastosować metodę co-sleeping, która pozwoli Ci na szybką reakcję, gdy maluch zacznie płakać i na możliwość dostarczenia mu kojącego ciepła swojego ciała. W tym przypadku zaopatrz się w kokon niemowlęcy, który zapewni maluszkowi bezpieczeństwo i własną przestrzeń w łóżku rodziców.

Po „okresie regresji” następuje moment, w którym dziecko nagle nabywa jakąś nową umiejętność. Staje się wówczas bardziej radosne, śmiałe i odważne, a Ty pękasz z dumy i zachodzisz w głowę, jak to się dzieje, że Twój maluch tak szybko się rozwija!

Ile trwa skok rozwojowy?

Każde dziecko rozwija się w swoim tempie i nabywa umiejętności w różnym czasie. Tak samo jest ze skokami rozwojowymi – u jednego maluszka będzie to trwało kilka dni, u innego kilka tygodni. W pierwszych tygodniach życia dziecka skoki rozwojowe są krótkie i intensywne, a im maluch jest starszy, okresy te znacznie się wydłużają.

Niestety nie zawsze da się w czas rozpoznać moment skoku rozwojowego, gdyż często dzieje się to bardzo dynamicznie. Nim zorientujemy się, że mamy do czynienia z tym zjawiskiem, najpierw zastanawiamy się, czy aby zły humor dzidziusia nie wiąże się z jakąś chorobą lub zaburzeniem – i jest to zupełnie normalne! Najważniejsze to konsultować wątpliwości z pediatrą i na bieżąco kontrolować zdrowie maluszka. Jeśli w tej sferze jest wszystko w porządku, wówczas możemy dojść do wniosku, że mamy do czynienia ze skokiem w rozwoju!

Skok rozwojowy - po czym go rozpoznać?

Pierwszy skok rozwojowy

Czy przyszedł już czas na pierwszy skok rozwojowy? Objawy, jakie na to wskazują to:

Zwiększona aktywność noworodka, krótsze drzemki.

Niepokój, pojawienie się prawdziwych łez podczas płaczu.

Wyostrzenie zmysłów, większa świadomość wzroku, słuchu i dotyku.

Pierwszy uśmiech.

Moment ten można zauważyć około 5 tygodnia życia. Małżeństwo badaczy określiło pierwszy skok rozwojowy noworodka jako: „świat zmieniających się wrażeń”.

Drugi skok rozwojowy

Drugi skok rozwojowy niemowlęcia można rozpoznać po:

Zainteresowaniu własnym ciałem i większej kontroli ruchów.

Próbie podnoszenia główki oraz umiejętności trzymania zabawki w dłoni.

Wydawaniu różnych dźwięków przez niemowlaka i wsłuchiwaniu się w nie.

Dostrzeganiu mimiki na twarzach innych ludzi.

Wyostrzone zmysły powodują strach, niepokój i niepewność.

Powyższe umiejętności i zachowania można zauważyć w 8 tygodniu życia i okres ten to „świat wzorów”.

Trzeci skok rozwojowy

Podczas trzeciego skoku rozwojowego niemowlak:

Próbuje modulować swój głos i dostrzega w nim wyraźne różnice.

Wodzi wzrokiem za jakimś ruchem i obraca sprawnie główkę.

Chwyta rzeczy dwiema rączkami.

Poznaje świat poprzez wkładanie wszystkiego do buzi.

Zaczyna się nudzić i wyraźnie ten stan pokazuje.

Maluch przeżywa trzeci skok rozwojowy w około 12 tygodniu życia – to „świat niuansów”.

Czwarty skok rozwojowy

Czwarty skok rozwojowy daje maluszkowi możliwość na:

Rozpoznanie przyczyny i skutku, np. wyrzuca zabawkę, bo wie, że mama zareaguje i ją podniesie.

Bawienie się swoim głosem i wydawanie dźwięków, które mogą brzmieć jak proste wyrazy, np. baba.

Przekręcanie się z plecków na brzuszek i odwrotnie.

Podejmowanie pierwszych prób raczkowania.

Reagowanie na własne imię oraz rozpoznawanie siebie w lustrze.

Czwarty etap rozwoju ma miejsce około 19 tygodnia życia i został nazwany „światem wydarzeń”.

Piąty skok rozwojowy

Piąty skok rozwojowy może dostarczać maluszkowi wielu stresów, ponieważ:

Widzi on i rozumie związki między ludźmi, np. może bać się obcych.

Często pojawia się lęk separacyjny.

Maluch reaguje płaczem i jest nerwowy, gdy rodzice, choć na chwilę znikną z pola jego widzenia.

Jednocześnie to też moment, w którym:

Potrafi się podnieść i prawie siada.

Ma sprawny palec wskazujący i kciuk.

Uderza przedmiotami, które trzyma w rączce.

Potrafi rozpoznawać odległości między rzeczami i wodzi wzorkiem na pokazane mu obrazki w książeczce.

Piąty skok rozwojowy nazwany został „światem związków” i ma miejsce około 6 miesiąca życia.

Szósty skok rozwojowy

Szósty skok rozwojowy to niejako przełom dla niemowlaka oraz dla rodziców, gdyż:

Dziecko zaczyna świadomie rozumować: rozumie nazwy przedmiotów, „bada” daną zabawkę bardzo intensywnie, zauważa wspólne cechy i rozpoznaje kształty.

Miewa różne humory i potrafi je manifestować.

Potrafi robić miny i lubi patrzeć na siebie w lustrze.

Rozpoznaje różnice w rzeczach, ale potrafi jednocześnie wyodrębnić kategorie.

Niektórzy uważają, że to moment, w którym najintensywniej rozwija się inteligencja.

To wszystko możemy zauważyć około 8 miesiąca życia niemowlaka i wtedy wiemy, że maluch ma do czynienia ze „światem kategorii”.

Siódmy skok rozwojowy

Siódmy skok rozwojowy i jego objawy

Niemowlak kojarzy, że pewne czynności i zdarzenia następują po sobie, np. że po skończonej zabawie należny posprzątać.

Naśladuje odgłosy zwierząt.

Potrafi pokazać, że coś mu się zdecydowanie nie podoba i odmawia wykonania danej czynności.

To czas intensywnego naśladownictwa – maluch „sprząta, gotuje, rozmawia przez telefon”.

Próbuje rysować i dopasowuje kształty.

Podejmuje pierwsze próby chodzenia.

Siódmy skok rozwojowy następuje około 11 miesiąca życia i nosi miano: „świat sekwencji”.

Ósmy skok rozwojowy

Podczas ósmego skoku rozwojowego dziecko:

Stawia sobie cele i planuje jak je osiągnąć.

Rozumie, że zrobienie czegoś wymaga wykonania wcześniej pewnych kroków, np. przed wyjściem z domu trzeba się ubrać.

Może być zazdrosne, np. gdy mama trzyma w ramionach inne dziecko.

Wstydzi się innych ludzi.

Potrzebuje dużo rozrywki.

Ten okres nazwany został jako: „świat programów” i ma miejsce ok. 13 miesiąca życia dziecka.

Dziewiąty skok rozwojowy

Dziewiąty skok rozwojowy dziecka to czas na:

Eksperymentowanie ze zmianami swojego zachowania i analizowanie konsekwencji, jakie z tego wynikają.

Wyrażanie protestów, „uciekanie” od rodziców, chowanie się.

Uczenie się reakcji rodziców na dane zachowanie.

Dziewiąty skok rozwojowy ma miejsce ok. 15 miesiąca życia dziecka i jego nazwa to „świat zasad”.

Dziesiąty skok rozwojowy

Dziesiąty skok rozwojowy to etap, podczas którego:

Dziecko rozumie zasady i stara się ich trzymać oraz je porządkować, a czasami świadomie łamać.

Potrafi dostosować zachowanie do danej sytuacji.

Dziecko jest świadome siebie i wie, że to od niego zależy, jakie jest – złe, radosne, czy smutne.

Niektórzy twierdzą, że to okres, w którym kształtuje się system wartości dziecka.

Okres ten przypada na ok. 18 miesiąc życia i nosi nazwę: „świat systemów”.

Przeczytaj także: 5 powodów, dla których warto przytulać niemowlaka

Skoki rozwojowe dziecka – co to jest?